Boyun kitleleri boyun bölgesinde meydana gelen ele gelen şişlikler olarak tanımlanabilir. Boyun bölgesi de üstte alt çeneden altta köprücük kemiğine arkada kulak ve enseye kadar olan alanı tanımlar. Bazen bu kitleyi tesadüfen hasta dokunarak farkeder bazen de şişlik dışarıdan bakan birinin farkedeceği kadar görünür olabilir.
Boyunda Kitle Nedir ve Nasıl Oluşur?
Boyun kitlesine neden olan durumlar geniş bir spektrumu içerir. En sık neden; boyunda şişen lenf düğümleridir. Lenf düğümleri vücudumuzda birçok yerde olduğu gibi boyun bölgesinde yaklaşık 250-300 adet bulunur. İşlevi bağışıklık sisteminin elemanı olarak baş boyun bölgesinin mikrobik drenajını sağlamaktır. Ayrıca bazı onkolojik durumlarda da lenf düğümleri tutulabilir.
Lenf düğümü şişmesi nedeniyle birçok kez hastalar endişe ile doktora başvurmalarına rağmen, bu durum genellikle enfeksiyona bağlıdır ve ilaç tedavisi ile geriler.
Ancak daha az sıklıkla da olsa gece terlemelerinin, ateşin eşlik ettiği lenf düğümü şişliği lenf düğümünün lenfoma gibi çok ciddi bir hastalığın belirtisi olabilir.
Ayrıca ileri yaşlı sigara ve alkol kullanımı olan hastalarda dokunulduğunda sert ve hareketsiz kitleler baş boyun tümörlerinin belirtisi olarak karşımıza çıkabilmektedir.
Boyun kitlesi aynı zamanda doğumdan itibaren varolup ileriki yaşlarda daha belirgin hale gelebilir. Tiroglossal duktus kisti, brankiyal kist, preauriküler kist/fistül, kistik higroma bunlara örnektir.
Tiroid nodülü, guatr, tükrük bezine bağlı şişlikler de boyun kitlesi olarak ortaya çıkabilmektedir.
Ne Yapmalı Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Çocukluk çağında geçirilen sık üst solunum yolu enfeksiyonlarına büyüyen lenf düğümleri eşlik edebilir. Bu durum genellikle geçici, enfeksiyonla ilişkili bir durum olarak değerlendirilmelidir. Aynı zamanda erişkinlerde de özellikle bademcik enfeksiyonuna, diş çürüklerine bağlı büyüyen lenf düğümleri görülebilmektedir. Enfeksiyona bağlı şişlikler genellikle ilaç tedavisi ile ya da kendiliğinden 3-4 hafta içerisinde geriler.
Genel olarak şu durumlarda doktor başvurusu gerekli olabilmektedir;
- Tedaviye rağmen büyüme gösteren şişlikler, ağrılı üstü kırmızı, sert boyun kitleleri
- Sigara ve alkol kullanımı olan ileri yaş kişilerde kısa sürede hızlı büyüme gösteren, ağrısız, hareketsiz, sert boyun kitleleri
- Aşırı gece terlemelerinin ve ateşin eşlik ettiği boyunda yaygın şişliklere neden olan boyun kitleleri
- Herhangi başka semptom vermeyen ele gelen, sert, ağrısız, tekli boyun kitleleri
- Kırmızı, mor renkli boyun kitleleri,
- Üzerinden akıntı, püy gelen boyun kitleleri
Doktora başvurduğunuzda doktor sizi detaylı olarak endoskopi yardımıyla burundan gırtlağa, genizden ağıza ve dişlere, tüm boyun bölgerine kadar muayene edecek şişliğe neden olabilecek muhtemel organları tarayacaktır. Bunun yanında ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, MR görüntüleme yöntemlerinden yararlanabilir. Ayrıca tanıda ince iğne biyopsi veya cerrahi ile eksizyonel biyopsi uygulanabilir.
Boyun kitlesi tanısı çoğu zaman bir süreç gerektirir tek bir muayene ile tanı her zaman konulamayabilir.
Boyun Kitlelerinin Tedavisi Nasıldır?
Tedavi sıklıkla kitlenin neden kaynaklandığına göre belirlenir. Enfeksiyona bağlı lenf düğümü şişmesinde tedavi 10-15 günlük ilaç tedavisi iken, lenfoma şüphesi olan bir hastada tedavi tanısı konulduktan sonra medikal onkoloji bölümlerinde verilmektedir.
Tiroglossal duktus kisti, brankiyal kist, tükrük bezi tümörü gibi boyun kitlelerinde tedavi ameliyatla kitlenin tümüyle çıkarılmasıdır.
Nedeni tam olarak anlaşılamamış ince iğne biyopsi ile de net tanı elde edilememiş boyun kitlelerinde tanı koymak adına ameliyatla lenf nodu çıkarılır. Çıkarılan materyalin incelenmesi sonucu tanı konulan boyun kitlelerinde de nedene yönelik tedavi uygulanır.